Relacja z konferencji "Codzienność oświeconych" 15-16.11.12 r.

Blisko dwa tygodnie po ogólnopolskiej Konferencji Naukowej Pracowników i Studentów Codzienność oświeconych doszliśmy do siebie - emocje opadły, pozostały wspomnienia oraz praca nad rozprawami do tomu pokonferencyjnego, a także zadania związane z bieżącą działalnością Koła Oświeconych. Nie sposób szczegółowo przedstawić i opisać niezwykle intensywnie przeżywanych przez nas dni, bogatych w różnego rodzaju wydarzenia i doświadczenia. Oto zwięzła relacja z dwudniowego przedsięwzięcia:

Konferencja rozpoczęła się 15 listopada w Sali Rady Wydziału Filologicznego Uniwersytetu Śląskiego, krótko po godzinie dziewiątej. Po przywitaniu uczestników przez dr hab. Bożenę Mazurek otwarcia dokonał prof. zw. dr hab. Marian Kisiel  Prodziekan Wydziału Filologicznego UŚ ds. Rozwoju i Promocji. 

Prodziekan Wydziału Filologicznego UŚ ds. Rozwoju i Promocji prof. zw. dr hab.Marian Kisiel
oraz dr hab. Bożena Mazurek

Wszyscy uczestnicy konferencji, zarówno referenci, jak i słuchacze mogli w trakcie obrad oraz przerw podziwiać wystawę autorstwa Martyny Kowalewskiej, członkini koła, która sfotografowała "oświeconych" na tle ważnych dla kultury miejsc i obiektów Katowic, takich jak: Spodek, Pomnik Powstańców Śląskich, Teatr Śląski im. Stanisława Wyspiańskiego, Rondo Sztuki, Biblioteka Śląska, Centrum Informacji Naukowej i Biblioteka Uniwersytetu Śląskiego, ul. Mariacka, siedziba Radia Katowice, Górnośląskie Centrum Kultury im. Krystyny Bochenek, Sejm Śląski i Urząd Wojewódzki oraz Wydział Filologiczny UŚ. Uwiecznieni na ekspozycji członkowie Koła Oświeconych pozowali w strojach udostępniony przez Teatr Śląski z którym współpracują od początku swej działalności. Partnerzy KO w tym przedsięwzięciu to: Instytucja Kultury Katowice-Miasto Ogrodów i Teatr Śląski.

By widzom łatwiej było zorientować się w zamyśle autorskim, który patronuje galerii wielkoformatowych zdjęć Koło Oświeconych przygotowało ośmiominutowy film, utrzymany w konwencji kina niemego. Stanowi on fabularny przewodnik po ekspozycji (https://www.youtube.com/watch?feature=player_embedded&v=Kw0V9m4MPaE). Uczestnicy konferencji mieli okazję zobaczyć ten film przed   rozpoczęciem pierwszych obrad plenarnych.

Następnie rozpoczęły się obrady poświęcone „podróżom i podróżopisarstwu”, którym przewodniczyła dr hab. Aleksandra Skrzypietz z Instytutu Historii UŚ:

Pierwszego dnia mieliśmy okazję wysłuchać łącznie dwudziestu trzech referatów. Zaprezentowane zostały wystąpienia poświęcone realiom podróży osiemnastowiecznych, różnym sposobom urządzenia przestrzeni magnackich rezydencji, takich jak ogród czy łazienka, a także  modzie (męskiej, damskiej, dziecięcej) oraz ubiorom konkretnych postaci. Każda z sekcji miała, podobnie jak obrady plenarne, charakter interdyscyplinarny, dzięki temu ukazywała konkretny aspekt XVIII-wiecznej rzeczywistości czasami niespodziewanych perspektyw. Z tego względu w sekcji objętej formułą "Edukacja i wychowanie" obok referatu poświęconego debacie dotyczącej depopulacji w okresie Sejmu Wielkiego oraz wystąpienia koncentrującego się na guwernerskich doświadczeniach i wzorcach pedagogicznych Franciszka Karpińskiego znalazła się praca analizująca eksperyment edukacyjny zaproponowany w Podolance... Michała Dymitra Krajewskiego z perspektywy gender studies oraz referat przybliżający zabiegi edukacyjne, które stosował Stanisław Trembecki w swych lirykach... erotycznych.

Sekcja "Edukacja i wychowanie".
Od lewej: Patrycja Fiuk (UŚ) i przewodnicząca obradom dr Magdalena Patro (URz) 

Naukowa część konferencji została zamknięta pierwszego dnia obradami poświęconymi „księgom i księgozbiorom”, następnie uczestnicy  udali się do pobliskiego Teatru KOREZ na przedstawienie-niespodziankę! Członkowie Koła Oświeconych wraz z opiekunem naukowy, dr hab. Bożeną Mazurek, przygotowali inscenizację fragmentów Kawy oraz Panny na wydaniu – dwóch komedii księcia Adama Kazimierza Czartoryskiego. Od drugiego z wymienionych dzieł, wydanego w Warszawie w 1771 roku wraz z obszerną przedmową rozpoczęła się reforma polskiego teatru.  Szczególnie wart podkreślenia jest fakt, iż  jednoaktowa Kawa nigdy wcześniej nie została wystawiona na scenie, a zatem  katowickie przedstawienie było prapiemierą tejże komedii, z kolei Panna na wydaniu, ostatni raz  prezentowana była widzom na stołecznej scenie w roku 1774. Zarówno dla referentów, jak i pozostałych widzów, sporym zaskoczeniem była obsada obu sztuk. Przedstawienie wyreżyserowała przewodnicząca Koła Oświeconych Małgorzata Marcinkowska. Partnerzy Koła Oświeconych w tym przedsięwzięciu to: Instytucja Katowice-Miasto Ogrodów oraz Teatr Śląski im. Stanisława Wyspiańskiego, który zapewnił aktorom stroje. 

 Kawa 

Od lewej: służąca Julusia (Iwona Rak), Trzepałkowska (Karolina Ścierska), Sobąnudzka (Patrycja Maciejec), Sentymencicka (Patrycja Fiuk)

Panna na wydaniu

Spotkanie tytułowej bohaterki, Julianny Pięknickiej (Agata Kwaśny)

 z ukochanym Zalotnickim (Marek Golonka)

Nim jednak doszło do szczęśliwego zakończenia, o jej rękę

starali się: „kawaler srodze ruchawy”, czyli Fircyk (Szymon Piotr Dąbrowski)...

... a także „poważno-śmieszny” Jegomość Swawiański (Kamil Pietrzyk)

Na drodze do szczęścia młodych i zakochanych stał również wąsaty Pan Staruszkiewicz (Dawid Kliś),      którego wspierał przedsiębiorczy Wydrwisz (Małgorzata Piecuch)

Ostatecznie jednak, dzięki staraniom sprytnej służącej Helenki (Joanna Mazur) i jej męża Anatłowicza (Martyna Kowalewska) para doczekała się akceptacji swego związku przez starszych krewnych, czyli właśnie Staruszkiewicza i Panny Ciotki (Bożena Mazurkowa) 

Drugiego dnia konferencji przedstawione zostały dwadzieścia trzy wystąpienia. Referenci przybliżyli uczestnikom między innymi: różne sposoby portretowania arystokratek i doświadczenia kobiet doby stanisławowskiej, arkana kuchni i stołu XVIII wieku, a ponadto ówczesne skandale obyczajowe i politycznymi oraz zapachy miasta uwiecznione w piśmiennictwie „wieku świateł”. 

Pragniemy gorąco podziękować wszystkim referentom za udział w dwudniowych obradach, a także w ożywionych dyskusjach nad wystąpieniami, dzięki czemu Koło Oświeconych podtrzymało tradycję Instytutu Nauk o Literaturze Polskiej im. Ireneusza Opackiego, organizowania przedsięwzięć naukowych, w których na równych prawach w trakcie wystąpień i dyskusji mogą uczestniczyć zarówno pracownicy naukowo-dydaktyczni, doktoranci, jak i studenci jak i młodzież akademicka pierwszego oraz drugiego stopnia studiów. Członkowie Koła Oświeconych wraz z opiekunem naukowym żywią nadzieję iż plonem dwudniowego spotkania będzie nie tylko pokonferencyjny tom, ale także wiele cennych inspiracji, które referenci wykorzystają w dalszych badaniach i studiach naukowych.

Podziękowania składamy również osobom spoza kręgu referentów, które towarzyszyły nam w czasie obrad, a także wszystkim widzom, którzy przybyli na przedstawienie do Teatru Korez. Dzięki nim mieliśmy pewność, że nasze wielomiesięczne starania, zmierzające do stworzenia możliwie najbardziej atrakcyjnego i wieloaspektowego wydarzenia naukowego, ale także artystycznego  miały sens. Pozostaje nam nadzieja, że nasz trud został doceniony. 
Gorące podziękowania kierujemy również do Dyrekcji wszystkich instytucji, które udzieliły Kołu Oświeconych  profesjonalnej pomocy przy realizacji wydarzeń dwudniowej konferencji i objęły całe przedsięwzięcie patronatem medialnym. Są nimi: Teatr Korez, TVP Katowice, Radio Katowice, „Dziennik Zachodni”, Radio Egida, TV UŚ, „Gazeta Uniwersytecka UŚ” i „Suplement”.